Whaaaa, STRESS!!!….
Zijn we zo in ons hoofd gaan leven, dat we de signalen van ons lichaam niet meer opmerken? Of merken we wel degelijk lichamelijke ongemakken, maar weten we deze klachten niet te interpreteren?
Het is een feit, mensen zijn sterke wezens, we kunnen wel wat hebben. Een beetje spanning vinden we zelfs leuk. Iets anders doen dan anders, iets spannends ondernemen wat de sleur doet verdwijnen. Dát gevoel laat de adrenaline door ons lijf gieren. Gezonde spanning geeft ons het gevoel dat we leven en plezier hebben.
Maar wanneer verandert gezonde spanning in stress en hoe herken je dat?
“Zorg goed voor je lichaam.
Het is de enige plek waar je zult leven.”
– Jim Rohn
Hoe werkt het lichaam?
Om te begrijpen hoe het lichaam (en jouw brein) werkt is het goed je eerst een voorbeeld te geven ter beeldvorming.
Je herkent wel zo’n situatie;
Je loopt in het schermer door de tuin. Je schrikt je kapot van hetgeen wat in het gras ligt. “Is dat een slang?” In een fractie van een seconde bedenk je of je moet rennen, aanvallen of juist moet stilstaan. Als de ergste schrik voorbij is, zet je aarzelend een stapje dichterbij en krijg eindelijk door dat het grote gevaar de tuinslang bleek te zijn. Met een opgeluchte zucht lach je jouw eigen stomme schrikgedachte weg.
Ik heb even voor het gemak de tuinslang genomen, maar het kan natuurlijk van alles zijn, de kat die net wegschiet, een hard geluid etc. etc.
Wat gebeurt er in zo’n situatie in het lichaam?
Ons brein bestaat uit drie delen. Het eerste deel bestaat ons, zoals wij dat kennen ons ‘logische verstand’. Nu jij dit leest, lees en begrijp jij dit met de neo-cortex, de hersenschors.
Het tweede deel van het brein heet het limbisch systeem. Dit gedeelte scant jouw omgeving 24/7 en heeft onder andere als functie om jou veilig en levend te houden. Het limbisch systeem is supersnel en reageert nog voordat jij (met jouw logische verstand/ neo-cortex) door hebt wat er aan de hand is. In deze supersnelle reactie worden een aantal hormonen gemaakt, waaronder adrenaline en cortisol. Twee mega krachtige hormonen, die ervoor kunnen zorgen dat jij in no time kunt wegrennen voor je leven en veel sneller en krachtiger bent dan dat je ooit had kunnen bedenken.
Het derde deel van het brein is het reptielenbrein. Het oudste brein van de drie breinen. Het reptielenbrein vormt samen met het limbisch systeem het onbewuste brein.
Wat is Cortisol?
Cortisol heeft het effect dat jouw hartslag versnelt, jouw ademhaling verhoogt, jouw spieren zich aanspannen, jouw bloedvaten zich volpompen om lichamelijk een mega inspanning te leveren, die bepalend is over leven en dood. In deze momenten krijgt het brein 80% minder bloedtoevoer, de spijsvertering en andere processen in het lichaam komen op een laag pitje te staan. Logisch ook. Waarom zou het lichaam jouw maaltijd verteren als je misschien een uur later niet meer in leven bent. Waarom zouden je hersenen moeten denken aan hoe leuk het leven is op het moment dat jouw leven in gevaar is?
This is RED ALERT, alle focus op gevaar!
Tenminste, dat denkt het lichaam en jouw brein…
Een fantastisch overleving systeem hebben we eigenlijk als je hierover nadenkt. Er is alleen één nadeel. Een hert kan na een succesvolle ontsnapping aan een achtervolging weer rustig grazen alsof er niets is gebeurd. Bij mensen loopt dit toch anders.
Mensen kunnen na een stressmoment niet rustig grazen zoals het hert. Wij, mensen kunnen dit overleving systeem ‘aanhouden of aanzetten’ met slechts één gedachte. De gedachte aan gevaar (als voorbeeld een auto-ongeluk, traumatische ervaring, gepest worden als kind, werk doen wat je niet leuk vindt) kan deze Cortisol aangifte 24/7 in stand houden. Je kunt je voorstellen dat het lichaam en brein niet bestand zijn tegen een dagen of zelfs jarenlange achtervolging van sabeltijgers. Helaas gebeuren veel van dit situaties op onbewust niveau, dus in het tweede en derde deel van het brein.
Het nadeel van het onbewuste, dat je er dus niet BEWUST van bent. Je weet niet dat dit gaande is. Gelukkig geeft ons lichaam signalen die jou kunnen helpen bewust te worden van het onbewuste.
Zo herken jij stress
Allereerst wordt stress per persoon verschillend ervaren. Wat voor de één een stressvol gebeuren is kan door een ander heel anders ervaren worden. Stress en de mate van stress is dus persoonsgebonden.
Ook de uitingen van stress in jouw lichaam kan weer per persoon verschillend zijn.
Ons lichaam is een fantastisch instrument om signalen van onder stress aan te geven. We zijn alleen vergeten hoe we dit waarschuwmechanisme moeten gebruiken om tijdig in te grijpen om overspannenheid en burn-out te voorkomen.
Je kunt deze signalen in 3 categorieën verdelen:
- Lichamelijke klachten
- Psychisch / emotioneel
- Gedrag / Sociaal
Hieronder vind je veel voorkomende stresssignalen die jouw lichaam kan aangeven . Deze signalen zouden erop kunnen wijzen dat je teveel stress hebt, overspannen bent of tegen of zelfs al middenin een burn-out zit.
Bij meer dan 4 van deze onderstaande klachten adviseren wij contact op te nemen van de huisarts om ook andere mogelijke medische oorzaken uit te sluiten.
Zelf dokteren lijkt eenvoudig, maar is een vorm van uitstelgedrag om niet de juiste acties te nemen. Je vertraagt het herstel en verslechtert jouw gezondheid.
1. Lichamelijke klachten bij stress
Hoofdpijn/ migraine
Hoofdpijn kan verschillende oorzaken hebben en hoeft niet perse stressgelateerd te zijn. Het kan onder andere een uiting zijn van oververmoeidheid, hormonale schommeling en overprikkeling van spieren (nek/schouder/rug). Ook kan hoofdpijn frustrerend werken omdat het je functioneren belemmerd waarbij ook stress kan ontstaan of verergeren.
Oorsuizen / Tinnitus
Veel mensen leggen de link niet dat oorsuizen stressgerelateerd zou kunnen zijn. Het oorsuizen komt van binnenuit en klinkt als een piep, ruis of fluitend geluid. Het oorsuizen wordt als enorm hinderlijk ervaren en het is extreem moeilijk om er niet je aandacht aan te geven. Oorsuizen ontstaat door continue jouw kaken zodanig op spanning te houden, dat de spanning zich opbouwt en uitbreidt rondom het oorgebied.
Duizelingen
Duizelig zijn is een klacht die niet gelinkt wordt met stress en burn-out. (Duizelingen kunnen ook ontstaan bij mensen met een lage bloeddruk die te snel opstaan.) Vaak ontstaan duizelingen in combinatie met slaaptekort. Het lichaam geeft aan een stapje terug te doen.
Spijsverteringsklachten; Misselijkheid / Maagklachten / Darmklachten
Bij veel stress/ te hoge aanmaak van Cortisol wordt de spijsvertering negatief beïnvloed. Het lichaam gebruikt alle energie en bloedtoevoer naar spieren om maar te kunnen vluchten, vechten. Hierdoor worden ook te weinig maagsappen gemaakt (lijkt op maagzuurklachten). De vertering verloopt niet goed waardoor obstipatie en diarree zich snel kunnen afwisselen.
Versnelde hartslag & ademhaling; Hartbonzen / Druk op de borst
Op moment dat mensen hier last van hebben breekt vaak de paniek uit (met als gevolg dat er nog meer stress is). Mensen denken dan vaak dat ze een hartaanval krijgen of iets ernstigs aan hun hart hebben. Door de paniek raakt ook de ademhaling verstoord waardoor de klacht zich lijkt te verergeren en vaker terugkomt. Dit kan zich ontwikkeling in vaker last van hyperventilatie en paniekaanvallen.
De versnelde hartslag en ademhaling ontstaat door de aanmaak van Cortisol. Door zelf te leren de aanmaak van dit hormoon te verlagen kunnen in hele korte tijd deze stresssymptomen verdwijnen.
Door jarenlang dit signaal te negeren kan het effect van Cortisol er wel blijvende schade aanrichten.
Andere klachten die met dit signaal nauw samenhangen zijn; benauwdheid, een opgejaagd gevoel, hartkloppingen, tintelingen in vingers en voeten, verhoogde bloeddruk, zweetaanval en duizelingen.
Hyperventilatie / dicht geknepen keel
Als een versnelde ademhaling niet onder controle komt dat verloopt het transport van zuurstof en kooldioxide niet goed. Er wordt teveel CO2 uitgeademd en teveel zuurstof opgenomen. Dit zorgt voor een verstoring.
Een hyperventilatie is niet ernstig, maar kan heel beangstigend zijn. Het gevoel alsof je stikt, benauwd hebt, geen lucht hebt, duizelig.
De angst voor een weer een volgende hyperventilatie kan versterkend werken en een paniekaanval veroorzaken.
Gejaagd gevoel / Rusteloos
Dit gevoel geeft onrust in je lijf en in je hoofd.
Doordat jouw lichaam en brein in opperste staat van paraatheid zijn (te rennen voor sabeltandtijgers) is het bijna niet mogelijk om rustig te worden.
Dat maakt het advies om meer te rusten niet heel veel zinvol. De aanmaak van Cortisol blijft in volle gang.
Je blijft alsmaar denken dat je iets moet doen, maar er komt niet veel uit je handen.
Pijnlijke spieren
Elke spier staat letterlijk stijf van de stress. Er kunnen krampen ontstaan door verzuring en een overschot aan afvalstoffen in de spieren.
Meest voorkomende pijnlijke spieren zijn bij rug, schouders, nek en kaken.
Bij veel vrouwen zijn ook spieren pijnlijk bij bekken, billen en benen.
Om pijnlijke spieren te ontzien wordt vaak verkeerd bewegingspatroon toegepast waardoor nog meer spieren overbelast raken.
Overmatig transpireren
Je kent het wel klamme handjes als je wat spannends doet. Het lichaam reageert met transpireren als het lichaam moet afkoelen om niet oververhit te raken. Door de verstoring ten gevolge van het stresshormoon, Cortisol kan er zomaar angstzweet ontstaan, ook midden in de nacht als je bezweet wakker schrikt. Ook dit is een reactie op stress.
Beven/ Trillen
Als spieren beven of trillen is dit een irritant gevoel. Zeker omdat je er geen invloed over hebt. Je ziet dit altijd bij sporters die een intensieve sportactiviteit hebben verricht of bij vrouw die net bevallen zijn.
Bij stress zijn heel veel spieren overbelast waardoor ze deze reactie als overbelasting aangeven.
Vermoeidheid / Oververmoeidheid
(Over)vermoeidheid is dé meest voorkomende klacht bij mensen met chronische stress en burn-outklachten. Mensen ervaren als een extreme vermoeidheid als ze wakker worden. Alles weegt zwaar, je kunt je niet concentreren. Om überhaupt uit bed te kunnen komen gebruiken mensen (onbewust) de gedachten, die de aanmaak van Cortisol bevorderen. Dit zijn gedachten zoals; “Hoe kom ik de dag door, dit lukt me nooit, ik trek dit niet, wat als…….”
Zonder er bewust van te zijn ontwikkel je op deze manier een Cortisol-verslaving en kun je niet meer zonder dit hormoon normaal de dag door komen.
Opgebrand / uitputting
Dit is de ultieme vermoeidheid, de uitputting van lichaam en geest. Je bent tot niets meer in staat. Jezelf uit- en aankleden lukt niet meer. Armen en benen, alles voelt loodzwaar. Van binnen blijft de enorme onrust van de inmiddels toxische hoeveelheid Cortisol en adrenaline.
Door een vaak jarenlange pitbullmentaliteit is er roofbouw op het lichaam. Vaak ontstaat door de toenemende vermoeidheid een groter slaapprobleem waardoor het cirkeltje rond is. Bij uitputting wordt het gevoel van onmacht of machteloos voelen versterkt. Het enige is dit patroon te doorbreken met efficiënte stress- en energy management van een expert.
Menstruatie / Verminderde vruchtbaarheid
Stress heeft invloed op alle hormoonstelsels in het lichaam dus ook op een menstruele cyclus.
Het kan dus gebeuren dat een cyclus onregelmatig wordt of zelfs een maand overslaat.
Het stresshormoon kan ook veroorzaken dat het niet lukt om zwanger te worden.
Impotentie
Stress kan erectieproblemen veroorzaken. Als dit eenmaal is voorgekomen, kan hierdoor nog meer stress ontstaan waardoor het probleem een vicieuze cirkel wordt.
Hoge bloeddruk
Een bloeddruk is wisselend. Ben je in rust dan heb je een lagere bloeddruk dan wanneer je sport of een andere inspanning levert.
Bij stress denkt het lichaam en brein door de verhoogde aanmaak van Cortisol dat het moet vluchten voor een sabeltandtijger. Het resultaat? De bloeddruk is te hoog en dit heeft een nadelig effect voor hart en alle organen.
Huidaandoeningen / Rode vlekken
Bij een toename van stress en de aanmaak van Cortisol zie je vaak een toename van klachten zoals eczeem en andere huidaandoeningen die stressgevoelig zijn.
Sowieso heeft een huid (en haar) te lijden bij stress. Je ziet dit aan de dofheid, meer acne en haar wordt minder handelbaar.
Rode vlekken die veroorzaakt worden door stress zie je meestal in hals en gezicht
Vage lichamelijke klachten
Stress is een aanslag om het immuunsysteem. In praktijk merk je allerlei vage lichamelijke klachten krijgt. Vaak verkouden, grieperig, aften, schimmelinfecties, koortslip etc. etc.
Slaapproblemen
Stress heeft vaak direct invloed op de slaap. Er zijn drie soorten stressgerelateerde slaapproblemen. Je hebt problemen met slapen met het in slaap komen. Dit uit zich in piekeren, woelen in bed en niet in slaap komen kunnen ondanks dat je zo moe bent. De tweede vorm is normaal in slapen vallen, maar midden in de nacht of veel te vroeg klaarwakker zijn en niet meer in slaap kunnen vallen. De derde vorm is een combinatie van de voorgaande twee. De slaap niet kunnen vatten heeft te maken dat het brein en het lichaam nog in de vijfde versnelling functioneren, de vluchtmodus van die sabeltandtijger. Door niet te kunnen slapen ontstaat er ook door slaaptekort oververmoeid met alle gevolgen van dien.
2. Emotionele / psychische signalen bij stress
Geen puf / Futloos / Lusteloosheid
We hebben allemaal wel eens zo’n dagje.
Geen zin om uit bed te komen, omdat het nog zo lekker ligt of omdat je gewoon nog moe bent. Een dag nergens zin in hebben is niet gelijk een reden tot paniek. Vaak is dit gevoel er na een paar drukke dagen of een nacht (of paar nachten) te weinig slaap, een emotionele gebeurtenis of na een griep/ziekte.
Je bent futloos of rusteloos als je weinig energie of geen zin hebt om iets te doen. Je bent hangerig, voelt je down en je komt traag op gang. Afhankelijk van de aard van de oorzaak mag je je zo even voelen. Houdt dit langer aan dan kan dit een aanwijzing zijn om hier aandacht aan te geven en uit te zoeken of er niet anders aan de hand is.
Piekeren / Negatieve gedachten
Als je je snel zorgen maakt over van alles en nog wat kan dit omslaan in piekeren. Piekeren is niet meer stoppen met nadenken over een situatie die nog niet is gebeurd. Het “wat als….. en Ja, maar….” gedachten komen voorbij en kunnen je de hele dag én nacht bezig en wakker houden.
Piekeren kost veel energie en stimuleert de aanmaak van het stresshormoon, Cortisol.
Snel emotioneel / huilerig
Je raakt snel emotioneel en het lijkt of je bij het minst of geringst in tranen uit kan barsten (ook als je je boos voelt). Niet iedereen is gelijk is zijn emotionele reacties. De één is nu eenmaal gevoeliger dan de ander. Als je merkt dat de emotionele reacties heftiger en frequenter zijn is dit vaak door een toename in stress en/ of door vermoeidheid.
Een kort lontje / snel prikkelbaar en geïrriteerd
Als je vermoeider bent kun je minder verdragen dan wanneer je je fit voelt. Bij vermoeidheid kunnen bepaalde mensen snel een irritatiegevoel bij jou geven.
Wanneer spanning, stress in combinatie met vermoeidheid toeneemt en dit blijft een langere periode bestaan dan kan het zomaar zijn dan je ‘uit het niets ontploft’. (kort lontje)Het is je goed te realiseren dat deze reactie is er niet zomaar opeens is. Het is een uiting van opgebouwde emoties, die ook over een ander onderwerp/ situatie of persoon kunnen gaan.
Somber / depressieve gevoelens
Een symptoom van overspannenheid / burn-out die heel vaak wordt verward met depressie. Somberheid betekent niet direct iets slechts. Het lichaam kan dit signaal geven door jou bewust te laten worden om gewoon eens een dag of een weekend lekker niks te doen. Toch ervaren de meeste mensen deze somberheid als negatief. We willen ons goed voelen en gelukkig zijn. Als dit gevoel dan ontbreekt ontstaat er een weerstand, “ik wil me niet zo voelen.” Helaas werkt het zo, dat alles waar je aandacht aan geeft groeit. Dus ook jouw sombere gevoel. Je voelt dat je nergens zin in hebt en je ervaart geen geluk en plezier meer.
Als dit gevoel een langere periode duurt kom dan in actie om hulp in te schakelen. Vaak komen depressieve gevoelens samen met minder of juist meer eten, schuldgevoel, jezelf schamen, onwaardig, vermoeidheid, machteloos en onzeker voelen.
Depressieve gevoelens kunnen een uiting van het lichaam zijn dat het uitgeput en toxisch is door een chronische aanmaak van het hormoon Cortisol. Bij negeren van signalen zullen de klachten alleen maar toenemen.
Helaas wordt ten onrechte antidepressiva geadviseerd en voorgeschreven. Bij overspannenheid en burn-out werkt dit als symptoombestrijding en naast het creëren van een verslaving wordt de oorzaak niet aangepakt. Door gebruik van medicatie wordt het herstel van burn-out verhinderd.
Vergeetachtigheid
“Als je hoofd niet vast zat dan zou je die ook nog vergeten!” Mensen die druk zijn hebben proberen alles te onthouden waardoor ze juist dingen gaan vergeten. Als er sprake is van chronische stress dan kan deze vergeetachtigheid toenemen dat mensen zelfs zich zorgen gaan maken of ze niet écht al dement gaan worden. Het probleem is bij chronische stress dat er een deel in de hersenen, de hippocampus in het limbisch systeem krimpt. Dit gedeelte is verantwoordelijk voor de aanmaak van herinneringen, emotieverwerking en het korte termijngeheugen. Geen paniek, de hippocampus groeit vanzelf weer terug als het lichaam tot rust komt, maar snelle actie om het Cortisol niveau snel te laten dalen is wel vereist. Dit kun je namelijk zelf leren en trainen.
Concentratieproblemen / snel afgeleid zijn
Als je de onrust in je hoofd en lichaam hebt is jouw concentratievermogen vaak ook veel lager. In combinatie met vermoeidheid zal dit het concentratievermogen alleen maar negatief versterken. Je merkt dat je gedeeltes van gesprekken mist of dat delen gelezen tekst volledig aan je voorbij zij gegaan .Net als opnieuw leren de rust weer terug te krijgen is het ook mogelijk om jouw concentratievermogen te trainen.
Minder flexibel
Waar je altijd graag “ja of dat doe ik wel”, op zei merk je nu een enorme weerzin. Het lijkt wel alsof alles teveel wordt. Mensen uit jouw omgeving kunnen dan raar reageren, want zo kennen ze jou helemaal niet.
Schuldgevoel / Schaamte /Falen / Machteloosheid
Als je het gevoel hebt dat alles je teveel wordt krijgen veel mensen het gevoel dat ze de controle over hun leven verliezen. Het gevoel van machteloosheid is vaak aanwezig, Ook schamen mensen zich vaak dat ze overspannen zijn of burn-out zijn geraakt. Waarschijnlijk komt het taboe wat nog altijd op opgebrande mensen ligt. Het lijkt dan net alsof je dan niet geschikt ben voor de samenleving, omdat je vindt dat je te zwak bent. Dit is natuurlijk een groot leugen die je jezelf verteld, maar door dit voor jezelf in gedachte te blijven herhalen zal dit al deze negatieve gevoelens alleen maar versterken.
Zenuwachtig gevoel
Een zenuwachtig of (negatief) gespannen gevoel kan als zeer onrustig ervaren worden. Dit gevoel optreden op momenten van stress, maar ook als je juist probeert te ontspannen. Mensen die voor de eerste keren een ontspanningsoefening of meditatie willen doen kunnen overvallen worden door dit zenuwachtige gevoel. Wat er op dat moment gebeurt is dat het lichaam niet begrijpt dat er een verandering in het lichaam is gekomen en vraagt dan om een dosis Cortisol. Je kunt het vergelijken met de schreeuw om nicotine bij mensen die gestopt zijn met roken. In feite raakt het lichaam ook verslaafd aan Cortisol.
Vaak herkennen mensen zich dan wel de eerste dagen van de vakantie dat die gepaard gaan met hevige irritaties die zelfs tot knallende ruzies leiden. Een bizarre bewustwording om tot de ontdekking dat het lichaam en brein op onbewust niveau voor een cortisol boost heeft gezorgd. Dit zenuwachtige gevoel kan heel vermoeiend zijn en kan zelfs verzuring van spieren geven.
Angst / Paniekaanval
Bang zijn of angst hebben voor iets of iemand is een aangeleerd gedrag. Dit ontstaat als reactie als afweerreactie na een nare ervaring. Deze kan recentelijk zijn maar ook tijdens de kinderjaren zijn opgedaan. Het is zelfs mogelijk dat je je daar niet bewust van bent of je deze ervaring kunt herinneren. Deze emotie is zelfs overdraagbaar. Bijvoorbeeld, de angst voor spinnen van jouw moeder of oma kun je overnemen door je deze angst aan te leren. Dit doe je natuurlijk niet bewust, maar het is wel heel vervelend als je er zelfs paniekaanvallen door krijgt.
Angstig zijn of bang zijn is een grote energielek. Het kost heel veel energie en werkt Cortisol verhogend.
Als gedurende een lange periode angstgedachten zijn dan gaat op ten duur het brein en lichaam de aanmaak van Cortisol op de automatische piloot doen. Dat betekent in praktijk dat je uit het niets een zodanig hoog stressgehalte hebt dat het een paniekaanval veroorzaakt.
Een paniekaanval kan zo heftig zijn, je kunt denken dat je dood gaat, dat je door de verkeerde ademhaling kunt flauwvallen. Het gevolg met paniekaanvallen is, dat mensen weer bang worden voor de paniekaanvallen en ze in een vicieuze cirkel belanden. Er komt meer stress, slecht slapen, meer piekeren en mensen gaan zichzelf steeds meer isoleren. Ze raken bang ook buiten een paniekaanval te krijgen waardoor er een gevoel ontstaat dat ze steeds meer de controle over hun leven te verliezen.
Het gevoel van controle kwijt
Als je het gevoel hebt dat je hoofd én lichaam niet meer doen wat jij wilt dan kun je het gevoel hebben dat je de controle over jouw leven kwijt bent. Je bent moe, maar kunt niet slapen. Je wilt je ontspannen, maar raakt alleen maar meer gestrest. Je wilt dingen onthouden, maar jouw hoofd lijkt wel een zeef. Je probeert een gesprek te volgen, maar na een paar tellen ben je alweer in je hoofd met iets anders bezig.
Hoe harder je best doet, hoe moeizamer het gaat. Het lijkt wel of alle controle als zand door je handen glipt. Als je hierin verzeild bent geraakt is het heel moeilijk om hier alleen en zelfstandig uit te raken.
Lichamelijke klachten zijn er om jou iets te vertellen.
Het is jouw keuze dit te negeren, uit te stellen of in actie te komen.
Vertrouwen in jezelf kwijt / Onzeker / Twijfelen aan alles
Op moment dat je last van burn-out hebt dan is het maken van een beslissing moeilijk. Het kan zomaar zijn dat je midden in de supermarkt in huilen kunt uitbarsten omdat je niet weet welk product je moet kiezen.
Je wordt achterdochtig en weet niet meer welke keuze het beste is. Alles geeft enorme stress wat je nog meer onzeker maakt.
Schrikachtig
Door een toxische hoeveel Cortisol functioneert jouw brein niet optimaal. Het staat op mega scherp, de hoogste alertheid, waardoor elke prikkel extra hard binnenkomt.
Een plotselinge gebeurtenis, aanraking of geluid kan je al flink aan het schrikken maken. Ook dit is erg frustrerend waardoor onbewust nog meer de aandacht erop gelegd wordt waardoor het schrikkerige toeneemt.
Dit alles is een enorme energielek.
Stemmingswisselingen
Het ene moment bij je vrolijk en het andere moment ben je super boos en geïrriteerd.
Vervelend voor jezelf, maar ook moeilijk voor jouw omgeving. Ze kunnen je dan moeilijk inschatten wat dan ook vervelende reacties kan geven.
Schommelingen in stemmingen zijn afhankelijk van jouw hormoonhuishouding, jouw vermoeidheid en stresslevel.
Je voelt je minderwaardig
“Ik kijk op tegen die persoon, die heeft het wel allemaal goed geregeld.” Mensen die overspannen raken of burn-out krijgen voelen alsof ze gefaald hebben. Naast het schuldgevoel gaan ze aan zichzelf twijfelen en voelen ze zich minder dan een ander. Je hebt de neiging jezelf continue met een ander te vergelijken om dan jezelf helemaal de grond in te stampen. “Zie je wel, ik doe het niet goed, ik kan het niet, ik ben een loser…”
Je creëert voor jezelf zo’n enorme hoge lat, waar je sowieso nooit al zal kunnen voldoen.
Ook dit minderwaardigheidsgevoel is een enorme energielek en werkt ongunstig als je toch al niet zoveel energie hebt.
3 Gedragsveranderingen bij stress
Meer eten
Wat de meeste wel zullen herkennen is meer eten van onder andere ‘comfortfood’. Ik bedoel hiermee een vette hap, zak chips, koekjes of chocolade.
Als we meer last hebben van stress vraagt ons lichaam koolhydraten, denken we…
Eetgedrag is ook aangeleerd gedrag. We voelen ons beter als we iets eten. Heb jij als kind nooit een snoepje of koekje gehad om je te troosten?
Door veel suikers te eten maakt het lichaam gelukshormonen aan. Deze hormonen doen het hormoon, Cortisol (tijdelijk) dalen. Maar deze daling is tijdelijk, omdat het lichaam bij chronische stress zelf het Cortisol kan aanmaken. Vaak komen ook weer gedachten van spijt (te veel gesnoept etc.) die ook weer de aanmaak van Cortisol bevorderen.
Minder eten
Als je niet goed in je vel zit kan dit ten koste gaan van jouw eetlust. Je hebt geen puf om boodschappen te doen, te koken, eigenlijk smaakt het allemaal je niet.
Je kunt dus afvallen door stress.
Door een slechter eetpatroon krijg je te weinig voedingstoffen binnen waardoor ook jouw immuunsysteem niet optimaal blijft.
Meer roken
Mensen die roken voelen zich na dat sigaretje wat beter. De focus gaat even naar de sigaret en naar het inhaleren van de rook. Dit is een basistechniek om te kunnen ontspannen….Maar dan zonder sigaret. Door het hoge cortisolgehalte in het bloed is de opname van nicotine slechter. Je merkt dat je meer nicotine nodig en meer wilt roken.
Meer alcohol
Als het chaos is in jouw hoofd dan is het fijn om even rust te creëren met een grote hoeveelheid alcohol. Het voelt misschien op dat moment iets van verlichting en lukt het om iets makkelijker in slaap te vallen. Lost dit het probleem op? Nee, je creëert er alleen maar een probleem en een verslaving bij.
Verslaafd aan gamen en/of jouw smartphone
Als je heel graag die rust in je hoofd en lichaam wilt hebben dan ga je op zoek naar alternatieven. Vaak ontwikkelen mensen een game of telefoonverslaving omdat ze denken zonder niet meer kunnen slapen of rustig te kunnen worden. Digitale prikkels versterken het waakcentrum waardoor het brein niet uitrust maar alert blijft.
Hyperactief meerdere dingen tegelijk doen/ Aan de gang willen blijven
Door de hormonen Cortisol en Adrenaline ben je nog klaarwakker en pak je alles nog aan om bezig te blijven. Stilzitten geeft immers toch alleen maar onrust.
Het probleem is vaak het ontbreken van structuur in je hoofd waardoor je meerdere dingen tegelijk doet. Werkzaamheden gaan van hak op de tak. Dit kost (uiteraard) veel energie. Met als gevolg dat niet afkomt en ook weer een ontevreden gevoel geeft.
Niet meer genieten
Het lijkt wel of je van alle dingen waar je zo van kon genieten, dat die verdwenen zijn. Je legt continue jouw aandacht op dingen die je nog zou moeten doen.
Rustig zitten geeft onrust waardoor je maar bezig blijft.
Niet meer lachen / geen plezier
Bij chronische stress lijkt het wel of je steeds stukje bij beetje jezelf verliest. Je kunt je niet meer goed herinneren wanneer je echt heerlijk hebt geschaterd van het lachen. Je doet je best en voor jouw omgeving doe je net alsof, maar het is alsof het je allemaal niks meer doet.
Een zuur en bitter humeur
Ooit heb je zelf een hekel gehad aan mensen die altijd liepen te zeuren en te klagen. Nu betrap je jezelf er steeds vaker op dat je negatief en bot reageert. Je merkt dat je jezelf niet bent, maar hoe verander je dat?
Geen zin in seks
Als het libido zakt onder het vriespunt is dat een reden tot nadenken. Stress verlaagt de zin in seks. Vaak heeft een relatie wel wat te verduren, waardoor de romantiek ook niet erg in de lucht blijft hangen.
Ondanks dat bewezen is dat seks stressverlagend is, geeft de gedachte om ‘te moeten’ ook weer spanningen.
Stresssignalen uit jouw omgeving (sociaal)
Onderstaande punten kunnen een aanwijzing zijn dat er teveel stress is uit jouw sociale omgeving;
Conflicten thuis
Je kunt thuis niet ontspannen door conflicten met jouw partner, kind, ander familielid, vriend. Of er spelen andere situaties, die extreem stressvol zijn zoals financiële stress.
Als je steeds vaker in een conflict hebt zou het kunnen wijzen dat je overspannen bent of burn-out raakt.
Conflicten op de werkvloer
Elk conflict vergt energie. In tijden dat je vermoeid bent is elk conflict te veel.
Het wordt een groter probleem als je problemen op de werkvloer ook mee naar huis neemt en gaat lopen piekeren, slecht gaat slapen etc. etc.
Verminderde interesse voor je omgeving / emotioneel vlak worden
Je merkt dat je steeds sterker het gevoel hebt dat je alleen gelaten wilt worden. Mensen en dingen om je heen raken je emotioneel niet.
Het enige wat je wil is rust.
Deze bewustwording kan heel beangstigend zijn.
Dit emotioneel afvlakken heeft ook te maken met het krimpen van de hippocampus door een langdurig te hoog stresshormoon.
Druk door opgelegde verwachting
Het voelt alsof je verplicht bent om voor iemand te zorgen of te helpen. Of je het graag of maar doet uit verantwoordelijkheidsgevoel, deze situatie kan door de extra belasting vermoeidheid, uitputting en stress opleveren. Je voelt aan jouw lichaam dat je er eigenlijk mee zou moeten stoppen, maar je negeert het uit plichtsbesef.
WAT TE DOEN ALS JE BOVENSTAANDE KLACHTEN HERKENT?
MET UITSTELGEDRAG ZAL HET PROBLEEM GROTER WORDEN
Wil je meer info in een persoonlijk gesprek?
Met deze link kun jij direct een afspraak inplannen
